Бастыҥ салайааччы тус олоҕо — республика историята
Бастакы бэрисидьиэн, савха норуотун бүтүннүүтн билиниитин ылбыт киһибит Михаил Ефимовч Николаев бүгүн , сэтинньи 13 күнүгэр төрөөбүт күнэ.
Биһиги кинини саха омугун туһугар олохторун толук уурбут улуу убайдарбыт Максим Аммосов, Платон Ойуунускай, Исидор Барахов кэккэлэригэр бииргэ турар, саха дьолугар төрөөбүт улуу киһинэн ааҕарбыт саамай сөп. Кырдьык, Михаил Ефимович бэйэтин өрөспүүбүлүкэтин, сахатын омугун туһугар олус да элбэх үлэни ыыппыта, үтүөнү оҥорбута! Онтон биһиги Хатырыкпытыгар кини быһаччы дьаһайыытынан газ киллэриллибитэ, Максим Аммосов аатынан Судаарыстыбаннас музейа тутуллубута, таас оскуола, сквердэр, суол асфалланыыта онтон да атын сайдыылар кини саҕаттан олук ууруллан күн бүгүнүгэр дылы үлэлии туралларыттан үөрэбит, астынабыт.
Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн уонна 8 сыл СӨ бэрэсидьиэнинэн үлэлиир кэмнэригэр 1991 сыл балаҕан ыйын 15 күнүгэр оччолорго РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн үлэлиир Б.Н.Ельциҥҥэ ыыппыт историческай суолталаах телеграмматыгар бу күнтэн Саха сирэ гохраҥҥа, Минфиҥҥэ алмааһы, көмүһү ыытарын тохтотор, Арассыыйа уонна СӨ сыһыаннаһыыларын туһунан дуогабары оҥорууну түргэтэтэр туһунан туруорсубута.
Сотору кэминэн Б.Н.Ельцин уонна М.Е. Николаев Арассыыйа уонна СӨ сыһыаннаһыыларын, суверенитет туһунан дуогабарга илии баттаабыттара. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ саҥа төрүт сокуону ылынар, саҥа былааҕын, гербэтин бигэргэтэр, саха култууратын, төрүт үгэстэрин сөргөхсүтүүгэ үгүс үлэ барар. Умнулла быһыытыйбыт олоҥхобут, оһуохайбыт тиллэр, оскуолаларга саха тылын уруоктара эбиллэр, төрүт култуура чаастара баар буолаллар. Арктика култууратын үнүстүтүүтэ, Муусука үрдүкү оскуолата, балет оскуолата аһыллаллар, 1996 сылтан киэҥник тэнийбит Аан дойдутааҕы оҕолор спортка олимпиадалара «Азия оҕолорун оонньуулара» ыытыллаллар, ирбэт тоҥноох дойдуга маҥнайгы циркэ үлэтин саҕалыыр уонна да атын дьоһун тэрээһиннэр буолаллар.
Арассыыйаҕа ханна да суох оҕолору Арассыыйа иһигэр, тас дойдуларга тиийэ таһааран үөрэттэрэр, каадырдары аттаран туруорар олус туһалаах департамент үлэлиир. Киин сиртэн 8 сыл эрдэлээн биэнсийэ пуондата тэриллэр, онтон да атын үгүс саҥаны киллэрии буолбута. Бу барыта Михаил Ефимович көҕүлээһининэн, тэрээһининэн уустук кэмҥэ үбү-харчыны сөптөөхтүк тыырыы түмүгэр ситиһиллэр.
Михаил Ефимович Николаев үйэлэр кирбиилэригэр Үөһэ Айыылартан ананан кэлбит курдук саҥа Саха сирин инники сайдыытын түстээбит, сахалар омук быһыытынан киэҥник биллэрбитигэр, бары өттүнэн тахсарбытыгар улахан олугу уурбут, үйэлэргэ умнуллубат киһибитинэн, духуобунай лидербитинэн буолар. Бу күн чэрчитинэн, бу күнү көрсө Кытаанахтааҕы тыа сирин модельная библиотекатыгар «Бастыҥ салайааччыбыт тус олоҕо — өрөспүүбүлүкэ историята» (Биография лидера история республики) кинигэ быыстапката, обзор, иһитиннэрии чааһа уонна «Үйэлээх сыаннастар» дьиктилээх хонуу, ытык оонньуу ыытылынналар
