Кытаанахха эмиэ биир Мэҥэ таас
Кытаанахтар үйэтитиигэ күүскэ үлэлииллэр: ол курдук, СӨ муниципальнай сулууспатын туйгуна, бэтэрээнэ, «Кытаанах нэһилиэгин» Бочуоттаах гражданина, «Улуус сайдыытыгар кылаатын иһин» бэлиэ I ,II истиэпэннэрин хаһаайына, краевед, СӨ краеведтарын уонна историктарын сойууһун чилиэнэ Екатерина Прокопьевна Скрябина уонна кини дьиэ -кэргэнэ элбэх кинигэни таһаарда, нэһилиэк администрацията, биирдиилээн да дьон элбэх өйдөбүннүьүктэри, мэҥэ таастары туруордулар. Олортон биирдэстэрэ, улуустааҕы ДЮСШ буулдьалаах саанан ытыыга филиала – салайааччы “Российскай Федерация Үөрэҕириитин туйгуна”, “Саха Республикатын спортка уонна физическай культураҕа туйгуна”, “Чурапчы улууһун” Бочуоттаах олохтооҕо, “Кытаанах нэһилиэгин” бочуоттаах гражданина, А.К.Софронов аатынан бириэмийэ лауреата, үрдүк категориялаах педагог Николай Федорович Смирников.хоһоонньут, краевед , эмиэ биир улахан суолталаах , кини оттуур сиригэр төрөөбүт биир дойдулааҕын билэн, историятын үөрэтэн алтынньы 8 күнүгэр, мэҥэ таас оҥорон, буойун алааһыгар олохтоох сирин булларбыта.
Бу туһунан, эмиэ историк идэлээх, «Надежда Якутии» бэлиэ хаһаайына, педагогическэй династия чилиэнэ, «Кытаанах нэһилиэгэ» ТСТ баһылыга Иван Терентьевич Пономарев билиһиннэрбитэ: «Бүгүн алтынньы 8 күнүгэр Николай Федорович Смирников көҕүлээһининэн, салайыытынан аҕа дойду сэриитин бастакы хомууругар барбыт, сэрии хонуутугар хорсуннук охтубут биир дойдулаахпыт Прокопьев Иван Иванович төрөөбүт алааһыгар Буйҕаҕа өйдөбүнньүк пааматынньык туруоран кэллибит. Пааматынньык туруоруутугар эрдэ материалын Трофим Борисов илдьэн биэрбитэ. Бүгүҥҥү үлэҕэ кыттыыны ыллылар Кытаанах Нэһилиэгин депутата Григорий Борисов, оскуола тэрилтэтиттэн Александр Дьяконов, Леонид Степанов, Валерий Яковлев, Түһүлгэ НАДь Анемподистов Афанасий, ЖКХ оператора Дьулус Барашков. Төннөн иһэн ВС Яковлев Далан уонна А П Собакин пааматынньыктарын суруктаах таастара түспүтүн туруоран, көннөрөн аастыбыт. Николай Федоровичка, үлэлээбит уолаттарга, оскуола, кулууп ЖКХ тэрилтэлэрин салалтатыгар барҕа махталбын, тиэрдэбин, куруутун маннык көхтөөх түмсүүлээх буолуоҕун».
Николай Федорович суруйуутуттан: «Буйҕалар» диэн быычыкаайык, ортолорунан үрдүк соҕус хордоҕой кырдалынан арахсыбыт, икки өртүгэр харах курдук төгүрүкчээн көлүкэлэрдээх алаастаахпын. бу алааһы 1992 сыллааҕы сир үллэһигэр миэхэ биэрбиттэрэ. онтон ыла дойду оҥостубут, күндүтүк саныыр алаастарым. кыараҕас, күлүктээх, быычыкаайык көлүкэлэрдээх буолан хайа да кураан сылга от биэрэн абырыыллара. алаастарым барахсаттар көмөлөрүнэн сүөһү- сылгы ииттэр ырыынак ыарахан сылларыгар биэс оҕобутун улаатыннаран үөрэхтээтибит, дьон оҥортоотубут. Арҕаа Буйҕа хоту эҥэригэр кыра айылҕа хонноҕор, 2000 сыллаахха кыра үүтээн тутттубутум. сайын аайы кэргэмминээн, оҕолорбунаан, сиэннэрбинээн, доҕотторбунаан тахсан онно сынньанабыт, сир астыыбыт, бултуубут. Убайым Сүөдэр, быраатым Ганя баар эрдэхтэринэ хастыы эмэ хонукка онно бүгэрбит, дуоһуйа бултаан, балыктаан, дуобаттаан, саахыматтаан сынньанарбыт… Бу «Буйҕалар» диэн кэрэ, кыракый алаастар илин үрдүк халдьыаларын үрдүгэр өтөх омооно баар. онно сэрии иннинэ Прокопьев Иван Иванович диэн эдэр киһи ыал буолан, буруо таһааран, олох олорон саҕалаабыт.
Ол гынан ол Улуу Сэрии буурҕата бу ыалы имниин эспит, сураҕа-садьыга суох хаалларбыт. билигин Прокопьевтар диэн дьоннор Кытаанахха суохтар, атын да сиргэ бааллара биллибэт. Ыал аҕата Иван Иванович сэрии иннинэ саха национальнай байыаннай оскуолатыгар үөрэммит. Инньэ гынан сэриигэ бастакы хомуурга баран, Москва анныгар геройдуу сэриилэһэ сылдьан, ыараханнык бааһыран, госпитальга киирэн сырдык тыына быстыбыт. Арай үөлээннээҕэ, ыкса ыала, кэккэлэһэ Кулуһуннаах алааһыгар төрөөбүт Конон Михайлович Матвеев кэпсииринэн, Прокопьев Иван Иванович Ийэ дойду көмүскэлигэр геройдуу оҕунна, дойдутугар чиэстээһиннэ оҥоруҥ диэн сурук военкомакка кэлбитэ үһү да, оччотооҕу түрбүөннээх сут-кураан, көһөрүллүү кэмнэригэр ол кыаллыбатах. онон 24 саастаах Иван Прокопьев аата ханна да ахтыллыбатах. Кэргэттэрэ даҕаны ол тыйыс кэмнэргэ сурахтыын сүппүттэр. Ол иһин, кэргэмминээн Раиса Семеновналыын
ол үтүө киһи аатын төнүннэрбит, ааттаппыт киһи диэн хас да сылларга санаа ымыыта оҥостубуппут. онтукабыт дьэ быйыл олоххо киллэрэр дьоро түгэн туһаайда. Быраҕыллыбыт тутуу матырыйаалларын хомуйан, олортон таҥан мэҥэ таас оҥорор, туруорар санаабын бэҕэһээ дьэ ситтим. Биллэн туран, балай эмэ ороскуоттаах дьайыы буолла эрээри, астыныыта, дуоһуйуута онтон уонунан ордук күүстээх буолла. Матырыйаал спонсордаабыт доҕотторбор Иван Петрович Федуловка, Гаврил Иванович Платоновка, олохтоох администрация эргэ уонна саҥа баһылыктарыгар Егор Николаевич Потаповка, иван Терентьевич Пономаревка, оскуолам салалтатыгар, үлэһиттэригэр, тааһы турулорууга үлэлэспит нэһилиэгим дьонугар-үөрэнээччилэрбэр барҕа махталбын тиэрдэбин! Кэлэр да өттүгэр дойдугут туһугар үлэҕит-хамнаскыт уҕараабатын, дьол-соргу аргыстанын! Туспа махтал өйөөбүт, көмөлөспүт, куорат өттүгэр ссүрбүт-көппүт бэйэм төрөппүт оҕолорбор! Эһиги барыгыт көмөҕүтүнэн саллаат Иван Иванович Прокопьев өр сыллар кэннилэриттэн төрөөбүт алааһыгар төнүннэ». Бу курдук Кытаанахпыт льоно -сэргэтэ биир дойдулаахтарын Үйэтитиигэ күүскэ ылсаллар, үлэлииллэр. Биир дьылҕа аата тилиннэ, биир дьылҕа үйэтитиллэн көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ тиэрдиллэр ыллыгын булла. Махтал буоллун Николай Федоровичка, чэгиэн доруобуйаны, өссө да туһалаах, үйэлээх информацияларгынан, билиигинжн-көрүүгүнэн сүбэ-ама буолан, чугас дьонуҥ тапталларынан уйдаран үйэн уһаатын, этэҥҥэ буол.
