НОМОХ буолбут ОЛОХ
Бүгүн балаҕан ыйын 5 күнүгэр саха тустууктарын Олимп чыпчаалыгар таһаарбыт Үйэ чулуу тренерэ Дмитрий Коркин төрөөбүт күнэ.
Улуу Куоркун
Тэҥкэ ойуур саҕатыгар
Эрчиллэриҥ утумнаахтык.
Алаас эдэр ыччатыгар
Модун күүстээх бухатыыргын!
Тустуу эҥин ньыматыгар,
Эрчим эбэр албаскынан
Тулуур, дьаныар кыһатыгар
Боотурдары уһуйарыҥ.
Эн такайбыт бөҕөстөрүҥ
Аан дойдуну сөхтөрөннөр
Успуорт үрдүк чыпчаалыгар
Сахам Сирэ ааттаммыта!
Хоту дойду хотойдоро,
Олимпийскай чөмпүйүөннэр,
Боотур ууһун удьуордара
Үрдүк ааккар нөрүйэллэр!
Чулуу киһи, Улуу Куоркун,
Үтүө аатыҥ туругурдун!
Киэн туттуубут, көҥүл тустуу,
Ыччат дьону умсугуттун!
Мааны Маарыйа
Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, ССРС үтүөлээх тренерэ, РСФСР үтүөлээх тренерэ, Саха АССР үтүөлээх тренерэ, Октябрьскай Революция уордьанын кавалера, «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан кавалера, «Үлэҕэ килбиэнин иһин» мэтээл, «Ыччат сүбэһитэ» ытык аат (1977), Чурапчы улууһун ытык киһитэ (1972), Кытаанах нэһилиэгин ытык киһитэ, киэн туттар биир дойдулаахпыт, саханы аан дойдуга ааттаппыт, саха тустуутун үрдүк таһымҥа аатырбыт Дмитрий Петрович Коркин төрөөбүт күнүгэр, «Номох буолбут ОЛОХ» анал күн ананна. Дмитрий Петрович Коркин 1928 сыллаахха балаҕан ыйын 5 күнүгэр Чурапчы улууһун Кытаанах нэһилиэгэр Күн сирин көрбүтэ. Коркиннар олохторо Кытаанах нэһилиэгин Килэҥки бөһүөлэгин хоту өттүгэр Баттах Алаас диэн сиргэ баара. Оҕо сааһа, оскуолатааҕы сыллара Аҕа дойду Улуу сэриитин аас-туор, аччык, кырыымчык кэмигэр ааспыт буолан, 9 сааһыгар төгүрүк тулаайах хаалан, үөрэҕи-үлэни тэҥҥэ дьүөрэлээн тулуурдаах, кытаанах санаалаах буола улааппыта.1942 сыллаахха иитэр дьонун — Пелагея Тарасовна, Михаил Ксенофонтович Лазаревтары кытары бииргэ, бүтүн холкуоһунан хоту көһөрүллүүгэ түбэһэн, Булуҥ оройуонун Бороҕон нэһилиэгэр көһөн тиийэллэр. Манна 7 кылаастаах оскуоланы бүтэрэр. Үөрэнэ сылдьан наар былыргыны, ханна-ханнык күүстээх, быһый дьон олоро сылдьыбыттарын ыйыталаһар үгэстээх эбит. Ол эбэтэр киһи кыаҕар, күүһүгэр-күдэҕэр, сылбырҕатыгар умсугуйуу, сүгүрүйүү этигэр- хааныгар оҕо эрдэҕиттэн иитиэхтэммит.
Бороҕон 7 кылаастаах оскуолатын интэринээтигэр сэбиэдиссэйинэн, иитээччинэн үлэлээбит тыыл, үлэ ветерана Мария Дмитриевна Алексеева ахтарынан: «Дима саҥата суох, ол гынан баран, оҕолорго тылын олус ылыннарымтыа, түмэр, тэрийэр талааннаах этэ. Оҕолор Диманы интэринээт старостатынан талбыттара», — диэн кэпсиир.
Хотуттан көһөн кэлээт, Дьокуускайга 2-с №-дээх оскуолаҕа үөрэнэ киирэр. Манна гимнастика уонна бокс секцияларыгар дьарыктанан, оскуола оҕолоругар многоборьеҕа үс төгүл куорат чөмпүйүөнүнэн буолар.
1951-1952 сс. үөрэх дьылыгар Дьокуускайдааҕы санаторнай-лесной оскуолаҕа пионер-баһаатайынан үлэлиир.
1952 с. А.И. Герцен аатынан Ленинградтааҕы пединститут нуучча тылын, литературатын салаатыгар үөрэнэ киирэр. Устудьуоннуу сылдьан, көҥүл тустуунан уонна самбонан күүскэ дьарыктанан, Лениград куорат чөмпүйүөнүнэн буолар. 1954 с. оччолорго киэҥник ыытыллар «Буревестник» диэн Бүтүн Сойуустааҕы устудьуоннар күрэхтэһиилэригэр 2-с миэстэни ылан, сахалартан кини аан бастаан дойду таһымыгар улахан ситиһиилэммитэ. Дойдутугар эргиллэн кэлэн, төрөөбүт улууһугар Одьулуун нэһилиэгин 7 кылаастаах оскуолатыгар 1956-1957 сс. үөрэх дьылыгар дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччынан уонна учууталынан ананан, педагог үлэтин саҕалаабыта. Сүрүн үлэтин таһынан оскуола оҕолорун, холкуостаах ыччаты көҥүл тустууга эрчийбитинэн барбыта.
Бу кэмӊэ оройуон киинигэр Чурапчыга тустуу секцията хайаан да аһыллара, үлэлиирэ наадатын өйдөөн, күһүҥҥү өксүөнтэн, кыһыҥҥы тымныыттан, сааскы ириэһинтэн чаҕыйбакка, нэдиэлэҕэ үстэ, 4 сыл устатыгар биирдэ да хойутаабакка, 12 биэрэстэ сири сатыы хааман тиийэн, спорка баҕалаах эдэр дьону түмэн дьарыктыыра.
Талан ылбыт идэтигэр — учуутал үлэтигэр Одьулууҥҥа, Чурапчы орто оскуолатыгар, спортивнай интэринээт-оскуолаҕа үлэлиир кэмнэригэр ис дууһатын ууран туран, айымньылаахтык сыһыаннаһара. Оҕону билиигэ тардар, умсугутар инниттэн дифференцированнай үөрэҕи, кылаас таһынан ааҕыыны, араас матырыйаалларынан баай үөрэтэр кабинеты, зачетнай систиэмэни киллэртээбитэ. Ордук тылга болҕомтону уурара, айан суруйууга, тыл саппааһын
байытыыга үлэлэһэрэ. Оччолорго өссө ситэ тэнийэ илик тиэхиньическэй көрдөрөн-иһитиннэрэн үөрэтэр тэриллэри (проигрыватель, магнитофон, фонохрестоматия, видеокамера, фотоаппарат, о.д.а.) күүскэ туттара, туһанара. Интэринээт-оскуолаҕа үлэлиир кэмигэр Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, суруйааччы, нуучча-саха тылларын тылдьытын ааптардарыттан биирдэстэрэ Николай Николаевич Павловы – Тыаһыты кытта күннэтэ бииргэ алтыһан, баай педагогическай уопуттарын хардары-таары атастаспыт, иҥэриммит буолуохтаах.
Дмитрий Петрович үөрэтэр, иитэр, эрчийэр оҕолорун наһаа күндүтүк саныыра, хас биирдии оҕо санаатын өтө билэр айылҕаттан бэриллибит интуициялааҕа.
1956-1957 сс. үөрэх дьылыгар дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччынан уонна учууталынан ананан, педагог үлэтин саҕалаабыта. Сүрүн үлэтин таһынан оскуола оҕолорун, холкуостаах ыччаты көҥүл тустууга эрчийбитинэн барбыта.
Иитиллээччилэрин аҥардас спортсмен буолар туһугар эрэ буолбакка, үрдүк култууралаах үчүгэй дьон буолалларын туһугар кыһаллара, чиэһинэй, бигэ тыллаах буоларга уһуйара. Тренердии да сылдьан, оҕоттон мэлдьи билиини ирдиирин тохтоппотоҕо. Ити курдук, айылҕаттан талааннаах педагог – тренер үлэтигэр олус бэриниилээҕэ, бэйэтигэр олус үрдүк ирдэбиллээҕэ. Дьаныардаах, сыралаах үлэ түмүгэр Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учууталын үрдүк аата иҥэриллиэн иҥэриллибитэ.
1972 сыл саха тустуутугар улуу өрөгөй, үрдүк үөрүү сылынан буолар. Бу дьыл балаҕан ыйыгар Германия Федеративнай Өрөспүүбүлүкэтин Мюнхен куоратыгар сайыҥҥы ХХ-с Олимпийскай оонньуулар буолбуттара.
Манна көҥүл тустууга 48 кг диэри ыйааһыны аан бастаан киллэрбиттэрэ. Олимпиадаҕа ССРС чиэһин бу ыйааһыҥҥа Д.П.Коркин оскуолатыттан куорсун анньынан тахсыбыт Роман Дмитриев көмүскээбитэ уонна олимпийскай кыһыл көмүс мэтээл хаһаайынынан буолбута. ССРС гимнэ Германия Бавариятын киин куоратын устун дуораһыйбыта, ССРС былааҕа тэтэрэ тэлээрбитэ.
1976 сыл, от ыйа — атырдьах ыйдара. Канада киин куората Монреаль — XXI-с сайыҥҥы Олимпийскай оонньуулар кииннэрэ. Олимпиада көҥүл тустууга түһүлгэтэ сахаларга дьоллоох буолбута. Павел Пинигин кыһыл көмүс, Роман Дмитриев, Александр Иванов үрүҥ көмүс мэтээллэрдээх дойдуларыгар эргиллибиттэрэ. Улуу кыайыы, улуу ситиһии! (sakha-sire.ru›bygyn-uluu-tiriener-dmitrij-…)
Дьэ бу курдук, улуу киһибит төрөөбүт күнүн чэрчитинэн баһылыкпыт Егор Николаевич эҕэрдэлээтэ, орто сүһүөхтэргэ иһитиннэрии чааһа, оонньуулар, киэһэтин улахан дьоҥҥо бассаабынан викторина ыытылынна. Бу курдук таһымнаах интеллектуальнай да, хамсаныылаах да тэрээһиннэри ыытар нэһилиэкпит дьонун-сэргэтин биллэрии, санатыы историяҕа хаалларар биир дьоһун түгэнинэн буолар.
