Кытанахская модельная библиотека

оҕолорбут кэпсииллэр рубрика

Бүгүн, кулун тутар 18 күнүгэр, Мугудай нэһилиэгэр, өрөспүүбүлүкэ таһымнаах алын кылаас үөрэнээччилэригэр “Дьяконов ааҕыылара” научнай-практическай кэнпириэнсийэ буолан ааста. Бу буойун-учуутал, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа, Албан Аат уордьан 3-с степенин кавалера, 30 сыл история учууталынан, оскуола директорынан үлэлээбит, Дьяконовтар учуутал династияларын төрүттээбит Николай Михайлович Дьяконов аатынан алын кылаас оҕолоругар “Дьяконов ааҕыылара” чинчийэр үлэ кэнпириэнсийэтэ быйыл 7-с сылын ыытыллар.
Кэнпириэнсийэ оҕолорго кыра саастарыттан Улуу Кыайыыны ситиһэр туһугар аҕа көлүөнэ фроҥҥа уонна тыылга көрдөрбүт холобура суох хорсун быһыытын, колхоз, сопхуос кэмнэригэр күүстээх үлэни көрдөрөн олорон ааспыт олоҕун үтүө холобурун өйдөтөр, сүтэн –иҥэн хаалбакка үйэттэн үйэҕэ бара турарыгар олук уурар олус улахан уонна дириҥ суолталаах. Быйылгы кэнпириэнсийэ Кыайыы 80 сылыгар ананна. Кытаанахтан үһүс кылаас үөрэнээччилэрэ, учууталлара Екатерина Гаврильевна Андреева салалтатынан ситиһиилээхтик кыттан, Хорсун уол Сима Сергеев туһунан тиэмэнэн 3-с миэстэни ылары ситистилэр.

Саха сиригэр ордук Сима Сергеев хорсун быһыыта киэҥник биллэр. Кинини билбэт киһи, бука, суоҕа буолуо. Сима Сергеев 1931 сыллаахха сэтинньи 3 күнүгэр Чурапчы улууһун Хадаар нэһилиэгин Уорҕа учаастагар күн сирин көрбүт. 1942 сыл бэс ыйын 20 күнүгэр “Октябрь” хол­­куос дьоно фроҥҥа ыҥырыллыбыт биир дойдулаахтарын атаара барбыттар. Ити түгэни таба туһанар толкуйдаах, мас кэрдэ барыахтаах Ньукулай Киргиэлэйэп холкуос үүт уурар ампаарыгар киирэн, ыаҕайаттан сүөгэйи уоран сиир. Сима буоллаҕына, аһыыр кыһалҕаттан үс биэрэстэлээх сиргэ соҕотоҕун үөрэ отун хомуйа барбыт, кэлэн баран сэриигэ бараач­чылары атаарсыах­таах эбит. Дьиэлэрэ пиэрмэттэн чугас эбит. Үөрэ отун хому­йан дьиэтигэр кэлбитэ, ким да суох. Пиэрмэ дьиэтигэр тыас-уус баарын истэн, онно ыстанан тиийэн, Ньукулай сүөгэйи уоран сии олороругар түбэс­пит. Сима: “Холкуос сүөгэ­йин тоҕо уоран сиигин, бараммын дьоҥҥо тыллыам!” – диэн саҥарбытыттан куттанан, Тохту уола Симаны быһаҕынан анньан өлөрдөҕө диэн сабаҕалыыллар. Уоруйах тыа саҕатынан куотан эрэрин уонна ким буоларын көрбүт дьон бааллар эбит. Дьон Сима өлүгүн булаат, тута улуус киинигэр тыллаабыттар, Чурапчыттан милииссийэлэр тиийбиттэр. Пионер Сима Сергеев 17 төгүл быһаҕынан анньыллыбыт диэн быһаарбыттар. Бу оҕону партиотическай тыыҥҥа иитиигэ, оруобуна оҕолору кытта саастыы оҕо дьоруойдуу быһыытын кэпсиир тиэмэни талбыттара кэрэхсэбиллээх. Екатерина Гаврильевна уопуттаах учуутал, бу курдук кэрэхсэбиллээх кэпсээннэринэн, ыллыктаах киэҥ-холку майгытынан, үтүө суобастаах биир тэҥ сыһыанынан оҕолорун махталларын, тапталларын ылыан ылар уонна биллэн туран кэпсээн, тутта -хапта сылдьыыта бэйэтэ туспа такайыы буоллаҕа. ол курдук, уолаттара биир соҕотох кыыстарын олус маанылаан көрөллөр. Лизалара турдаҕына туран, олордоҕуна олорон, аанын аһан биэрэн, олоппоһун ууран биэрэн, бу курдук кыралаан күннэтэ туттуу оҕолорго дьайыыта олус суолталаах. Куруук, оскуолаттан саҕалаан нэһилиэк, улуус, республика ыытар дьаһалларыгар, онлайн да оффлайн да кыттан ситиһиилэрэ элбэх. Ол курдук, Кыайыы 80 сылынан, «Геройдарга Албан аат» өрөспүүбүлүкэтээҕи кэтэхтэн ааҕыы күрэҕин КЫАЙЫЫЛААХТАРА буолары ситистилэр. салгыы бу сигэнэн киирэн оҕолорбут толорууларын истиэҕиҥ

https://rutube.ru/video/6d3c4852aa3f68180aa4ec6487103086